Edebi Dizgede Söylemin Çeviri Yoluyla İnşası: Saatler Eseri Üzerine Bir Çözümleme

Authors : Mertcan Okul

Pages : 827-846

Doi:10.29110/soylemdergi.1601978

View : 178 | Download : 95

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, 1998 yılında ilk kez basılmış Micheal Cunningham tarafından yazılmış ve 1999 yılında Pulitzer ve Pen Faulkner ödüllerinin sahibi olan The Hours isimli eserin üç çevirisini konu edinmektedir. Üç kadının (Virginia Woolf, Laura Brown, Clarissa Vaughan) üç zaman dilimindeki (1923, 1951, 2001) anlatılarının kesişimini ortaya koyan The Hours toplumsal cinsiyet rollerini ve mekanlara hapsedilmiş kadınların, ataerkil hayat düzeni içerisindeki var olma çabalarını konu almaktadır. Çalışmanın bütüncesini, Can Yayınları tarafından 2000 yılında basılan Saatler isimli İlknur Özdemir tarafından çevrilen eser, Kırmızı Kedi Yayınları tarafından 2017 yılında basılan Saatler isimli yine Özdemir tarafından çevrilen eser ve Kırmızı Kedi Yayınları tarafından 2024 yılında basılan Saatler isimli Öykü Gizem Gökgül tarafından çevrilen eser oluşturmaktadır. Özdemir’in 2000 yılındaki çevirisinin Dünya Kitap Dergisi, Çeviri Ödülü’ne layık görülmüştür. Bu bilgilerden hareketle, bu çalışma söylemin dolaşıma girmesini sağlayan bir araç olarak çeviriyi incelemeyi ve ötekileştirici söylemin edebi dizgede nasıl yankı bulduğunu göstermeyi amaçlamaktadır. Bu amaçlara, çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturan Nikolas Coupland (2010) tarafından ortaya atılmış ötekileştirici söylem stratejileri ile ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın yöntemsel bakış açısını eleştirel söylem çözümlemesi oluşturmaktadır. Çalışmanın giriş kısmından sonra, çeviri ve söylem ilişkisinden, öteki ve ötekileştirmeden söz edilmekte ve ardından kuramsal çerçeveye geçilmektedir. Kuramsal çerçeveyi takiben yöntem kısmına yer verilmiştir. Ardından kaynak metin ve erek metinler tanıtılmış böylelikle eserin artalanına inilmektedir. Çözümleme bölümünde kaynak metin ve erek metinler üzerine karşılaştırmalı nitel bir çözümleme gerçekleştirilmektedir. Çalışmanın tartışma ve sonuç kısmında, araştırma soruları cevaplandırılmaktadır. Çalışmanın sonucunda ise Özdemir’in çevirilerinde, Gökgül’ ün çevirilerine göre daha fazla ötekileştirici söyleme yer verildiği vurgulanmıştır.
Keywords : söylem, Çeviribilim, eleştirel söylem çözümlemesi, ötekileştirici söylem stratejileri, Saatler