Sınırlar Ötesi Bağlar: Hikâye Anlatıcısı John Berger’ın Türkçedeki Yolculuğu ve Alımlanışı

Authors : Gözde Serteser Baştuğ

Pages : 398-417

Doi:10.29110/soylemdergi.1602031

View : 44 | Download : 35

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma çeviri eserlerin okurlarda nasıl yankı bulduğunu, çevirilerle okurların buluştuğu noktaları anlamayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, hikâye anlatıcısı John Berger’ın Türkçedeki yolculuğunu inceleyerek, yazarın Türkiye’deki okurlar için ne ifade ettiği, daha doğru bir ifadeyle, ilgili okurlarca hangi gerekçelerle okunduğu ve sevildiği gibi soruları cevaplamaya çalışır. İlk kez 1974’te Sanat ve Devrim, ardından 1978’de kendisine asıl bilinirliği kazandıran Görme Biçimleri eserlerinin aktarılmasından bu yana, neredeyse bütün eserleri Türkçeye çevrilmiş ve önemli bir kısmı en az iki baskı yapmış Berger’ın Türkiye’deki okurlarıyla özel bir bağ kurduğu düşüncesi, çalışmanın çıkış noktasını oluşturur. Bu doğrultuda öncelikle Berger’ın eserlerinin Türkçe çevirilerine dair bibliyografik bir liste çıkarılarak, yayıncı ve çevirmenlerine atıfla ilgili eserlerin genel bir çerçevesi çizilecektir. Yazarın Türkçeye çevrilme gerekçeleri, yayıncı ve çevirmenleriyle kurduğu bağlar ve eserlerinin sunuluşu yan metinler (çevre metin ve dış metinler) üzerinden incelenmeye çalışılacaktır. Ardından yazarın alımlanışını resmedebilmek amacıyla iki okur grubu için ayrı ayrı içerik analizine başvurulacaktır: İlk aşamada, bu örnekte poetika belirleyici okurlar arasında sayılacak tanıtım yazarlarının yazıları; ikinci aşamada ise genel okur kitlesinin Goodreads platformundaki yorumları analiz edilecektir. Böylelikle çalışma, Berger’ın çeviri eserleri aracılığıyla sınırlar ötesindeki okurlarıyla nasıl bir bağ kurduğu, ne tür gerekçelerle okunduğunu gözler önüne sererek, çevirilerin hitap ettikleri kitleler üzerindeki etkilerini incelemeye dönük bir örnek teşkil edecektir.
Keywords : alımlama, çeviri okurları, yan metin, John Berger, tanıtım yazıları, Goodreads