Yapay Zekâ Tabanlı Şarkı Çevirisi: Duygusal Bağlamın Korunması Üzerine Bir İnceleme

Authors : Naci Serhat Başkan, Mahmut Serhan Altan

Pages : 438-453

Doi:10.29110/soylemdergi.1602118

View : 63 | Download : 60

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada İngilizce ve Fransızca şarkıların yapay zekâ tarafından Türkçeye yapılan çevirilerinde duygusal bütünlüğün ne ölçüde korunduğunu değerlendirmek amacıyla duygu analizi (sentiment analysis) yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında İngilizce\\\'den Türkçe\\\'ye çevrilen Adele\\\'in \\\"Someone Like You\\\" şarkısı ve Fransızca\\\'dan Türkçe’ye çevrilen \\\"Cœur de Pirate\\\"ın Mistral Gagnant şarkıları seçilmiştir. Her iki şarkının yapay zekâ tarafından gerçekleştirilen çevirileri Python tabanlı duygu analizi aracı kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Kaynak dilde yazılmış şarkıların mısralarındaki pozitif, negatif ve nötr duyguların çeviri sürecinde değişimini tespit etmenin yanı sıra bu duyguların sayısal bir değerlendirmesi yapılmıştır. Örneğin, yapay zekâdan kafiye, hece, duygusal ton ve notalara göre yapılması istenen çevirinin bazı mısralarında hafif ton değişiklikleri görülmüş olmakla birlikte şarkıların genelinde büyük bir sapma olmadığını tespit edilmiştir. Buna ek olarak \\\"Mistral Gagnant\\\" şarkısında ise, nostaljik öğelerin yerelleştirilmesi dikkat çekmektedir. Fransız kültürüne özgü \\\"Mistral Gagnant\\\" sembolü, Türkçede \\\"Horoz Şekerleri\\\" olarak çevrilmiş; ancak bu iki sembolden farklı puanlar elde edilmiştir. \\\"Mistral Gagnant\\\" melankolik bir nostalji taşırken \\\"Horoz Şekerleri\\\" erek dilde daha pozitif bir nostalji sembolü olmuştur. Çalışma, yapay zekâ ile yapılan şarkı çevirilerinin kullanılabilirliğini ortaya koyarak bu endüstrideki paydaşlardan biri olabileceği gösterilmiştir. Bunun yanı sıra, duygu analizinin de çeviride bir kalite ölçüm aracı olarak potansiyeli gösterilmiş olup elde edilen sonuçların hem çeviri endüstrisine hem de ileride yapılacak akademik çalışmalara katkı sağlayacağını göstermektedir.
Keywords : Şarkı çevirisi, yapay zekâ, duygu analizi, dilsel yapı, kültürel yerelleştirme