Çevirmen Sesi ve Yaratıcı Ortaklık: Edebi Çeviri Üzerine Bir İnceleme

Authors : Kadir Sarıaslan

Pages : 589-604

Doi:10.29110/soylemdergi.1616877

View : 65 | Download : 46

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna adlı romanın Maureen Freely ve Alexander Dawe tarafından yapılan İngilizce çevirisinden alınan bazı bölümler üzerinde Theo Hermans’ın çevirmenin sesi teorisini tahlil etmektedir. Araştırma baş karakter Raif Efendi’nin ilk olarak tanıtıldığı özel tasvir bölümünü kapsamaktadır. Theo Hermans çevirmenlerin açık (explicit) ve örtük (implicit) yollarla bir çift seslilik (double voice) yaratabileceğini ve okuyucuların metnin yazarındansa çevirmenin sesini duyduklarını ifade etmektedir. Çevirmenlerin sözcüksel ve yapısal tercihleri, çevirmen müdahaleleri ve kendilerine özgü anlatı tarzları çeviri pratiği açısından incelenen faktörler olmuştur. Hermenötik bir tartışma yürütülerek elde edilen derin anlama ulaşma çabası içinde çevirmen sesinin yazarın aklındaki karakter resmini ne derecede yansıttığı analiz açısından önemli olmuştur. Araştırma için seçilen bölümlerde yazarın dikkat çeken yalın ama şiirsel dili ritmik bir ton ile baş karakteri ve karakterin ait olduğu toplumla ilişkisini canlı bir sahne yaratarak sunmakta iken, çeviri metnin analizi sonucu elde edilen veriler çeviri metinde şiirsel ve estetik dilin daha düz bir anlatıma dönüştüğü ve dolayısıyla karakter hakkında oluşturulmak istenen canlı imgelemin etkisini kaybettiği görülmüştür. Ayrıca, çeviri metinde toplumun sıradan gözüken insanlara karşı takındığı duyarsız tutumun yeterince net ifade edilemediği ve dolayısıyla yazarın vermek istediği toplumsal çatışma hissiyatının oluşturulamadığı tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, çevirmenlerin kaynak metnin hedef okuyucu tarafından anlaşılmasının niyetlendiği fakat derinlikli anlatımın hedef dile yeterince yansıtılamadığı tespit edilmiştir. Bu çalışma yazar ve çevirmen seslerinin ne derecede örtüştüklerini, ayrışma noktalarının hangi faktörlerden kaynaklandığını belirlemeye yönelik bir alan çalışması olmuştur.
Keywords : Çevirmen sesi, Kürk Mantolu Madonna, edebi çeviri, hermenötik, çeviri stratejileri.